Zuur...

ur: in aanbestedingsland lijkt social return soms meer een rekentruc dan maatschappelijke winst.

Social return is belangrijk. En terecht.

Dat de overheid het voortouw neemt om dit in haar aanbestedingen te stimuleren is alleen maar toe te juichen.

Maar sommige aanbestedingen laten me vooral achter met de vraag: waar gáát dit over?

Neem een case uit 2024. Een hele grote Nederlandse overheidsorganisatie zet een aanbesteding digitaal eindejaarsgeschenk in de markt: €60 incl. BTW per medewerker.

De eis? Minimaal 5% van de waarde inzetten voor social return, gerelateerd aan de opdracht.

De winnaar vult 10% in en pakt daarmee de maximale punten en de opdracht.

Niet vanwege het beste assortiment waar ze aanmerkelijk lager op scoren, maar vooral op social return wat zwaar weegt in de puntenscore.

Reken maar eens mee: 10% van €60 = €6.
Uit ervaring weet ik dat minimaal 50% van de opdracht uit digitaal verzonden giftcards bestaat (waar nul social return bij komt kijken). Dan moet er bij de fysieke producten minimaal €12 per medewerker richting social return om 10% te behalen.

Onhaalbaar. En dat mag geen verrassing zijn.
​
De overheid belooft streng te controleren. En stelt substantiële boetes en inhoudingen in het vooruitzicht bij niet nakomen van de opgegeven verplichting.

Maar wie gelooft dat? Ik voorspel een standaard smoes in de trant van dat dit “buiten de schuld van de opdrachtnemer om niet lukt(e)” of nog slechter.

Zoals ik het zie: medewerkers krijgen minder waar voor het geld én de toegezegde social return wordt niet behaald.

En dan blijft er één vraag aan de overheid over:

Is dit echt hoe jullie social return voor ogen hebben? Of misbruiken we een goed principe om punten te sprokkelen om zo aanbestedingen te winnen?

En minstens zo belangrijk: hoe transparant is dit proces? Waar zien wij terug welke controle is gedaan, welke uitkomst dat had, en welke consequenties zijn opgelegd?

Wat natuurlijk ook kan is dat mijn hele redenatie gewoon niet klopt. Laat het met vooral weten.

Of misschien moet ik gewoon een cursus aanbestedings-wiskunde volgen…

Iemand tips?